Sprawy kaukaskie w polityce europejskiej
Ludwik Widerszal
Sprawy kaukaskie w polityce europejskiej
1831-1864
1831-1864
Warszawa, 2011
O KSIĄŻCE
Autor omawia działania dyplomatyczne państw europejskich w konflikcie zaistniałym w zachodniej części Kaukazu zwanej Czerkiesją. Wychodząc do genezy konfliktu między Rosją, a plemionami góralskimi zamieszkującymi ówczesny Kaukaz, nakreśla rolę Wielkiej Brytanii, Francji, Rosji, Turcji oraz Polski w zaistniałym konflikcie. Ekspansja Rosji i aneksja Gruzji pociągnęły za sobą konieczność utrzymywania kontaktu między Rosją, a jej nowym nabytkiem. Tym samym Rosjanie podjęli próbę spacyfikowania plemion zamieszkujących ówczesne ziemie kaukaskie. Działania te zakończyły się częściowym powodzeniem, co wzbudziło niepokój Wielkiej Brytanii i zaowocowało nawiązaniem współpracy emigrantami zrzeszonymi w ramach stronnictwa Hotel Lambert. Autor nakreślił stosunki polsko-angielskie oraz szereg działań, których celem było przeszkodzenie Rosji w dążeniu do zrealizowania swoich celów. Szczegółowo omówił deklaracje składane m.in. przez Anglię, Polskę czy też Turcję, względem ludów kaukaskich, które miały odzwierciedlenie w polityce kaukaskich górali.
W dalszej części skupił się na działaniach Hotelu Lambert i ich współpracy z poszczególnymi krajami. Ich celem było odzyskanie niepodległości za sprawą wojny wielkich mocarstw europejskich. Jako efektu współpracy spodziewano się wojny, mogącej przyczynić się do osłabienia Rosji, co umożliwiłoby odbudowanie państwa polskiego w granicach przedrozbiorowych. Dlatego też poszukiwano sojuszników wśród państw europejskich oraz ludów zamieszkujących Kaukaz, których pomoc umożliwiłaby realizację planu. Zorganizowano sieć agentów dyplomatycznych, którzy współpracowali z dyplomacją angielską i francuską, skupiając się głownie na zwalczaniu wpływów rosyjskich. Głównym zamierzeniem było zorganizowanie polskiej armii oraz nawiązanie współpracy z ludami kaukaskimi oraz kozakami, co pozwoliło by najechać ziemie rosyjskie. Obszar działań dyplomatycznych obejmował Stambuł, kraje bałkańskie zależne od Turcji, Afganistan i Persję. Trochę miejsca poświęcił autor także wojnie krymskiej (1853-1856) i jej znaczeniu na arenie międzynarodowej. Zakończona niepowodzeniem Rosji, osłabiła jej znaczenie na Bliskim Wschodzie i pozbawiła wpływów politycznych.
O AUTORZE
Ludwik Nikodem Widerszal urodził się 24 kwietnia 1909 r. w Warszawie w inteligenckiej rodzinie żydowskiej, jako syn Adama Stanisława, pracownika bankowego, oraz Reginy Eugenii Krakowskiej. Od najmłodszych lat cechowało go zamiłowanie od historii, wykazywał także duży talent do języków, dzięki czemu już w szkole średniej opanował ich kilka. W latach 1919-1921 uczęszczał do Gimnazjum im. Adama Mickiewicza, które dzięki swoim niezwykłym uzdolnieniom ukończył w 1925 r. w wieku 16 lat. Niezwłocznie po uzyskaniu świadectwa maturalnego rozpoczął studia historyczne na Uniwersytecie Warszawskim i już w ich trakcie postrzegany był jako jeden z najwybitniejszych studentów. Poza uczęszczaniem na wykłady, pracował w Instytucie Historycznym jako asystent-wolontariusz, a po roku 1932 został zatrudniony na stanowisko asystenta.
PRZECZYTAJ WIĘCEJ->
WPŁYW NA HISTORIOGRAFIĘ
Sprawy kaukaskie w polityce europejskiej 1831-1864 to rozprawa będąca tezą doktorską Ludwika Widerszala, napisaną w ramach seminarium Marcelego Handelsmana w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego i obronioną w 1933 r. Widerszal, jako wychowanek Handelsmana, swoją pracą wpasował się w myśl jego szkoły historycznej, wykazującej niezasadność rozdzielania historii powszechnej od historii polskiej. Głównym tematem pracy stał się zachodni Kaukaz i zabiegi Hotelu Lambert mające na celu przywrócenie znaczenia Polski na arenie międzynarodowej. Przed ukazaniem się niniejszej książki, temat ten poruszany był raczej ubocznie, w literaturze traktującej o dziejach dyplomacji europejskiej lub studiach nad Kaukazem w XIX w. Ludwik Widerszal jako pierwszy przeprowadził tak szeroko zakrojoną, jak na ówczesne czasy, kwerendę nie tylko w polskich, ale także brytyjskich i francuskich bibliotekach oraz archiwach, prezentując niezwykle bogaty materiał źródłowy. Na gruncie polskim, w zakresie badań nad XIX-wiecznym Kaukazem, wciąż brak nowych publikacji, które zaktualizowałyby i uzupełniły poruszone przez Widerszala zagadnienia. Wynika to głównie z braku chętnych na ponowne podjęcie tematyki. Co za tym idzie, w konsekwencji braku nowszych publikacji wielu naukowców wciąż powołuje się na tę publikację. Dlatego też pod wieloma względami praca wciąż pozostaje nowatorską i pionierską.
POWRÓT DO SERII