Żydzi w II Rzeczypospolitej
Jerzy Tomaszewski
Żydzi w II Rzeczypospolitej
wybór i opracowanie
Artur Markowski, Szymon Rudnicki
Warszawa, 2016
wybór i opracowanie
Artur Markowski, Szymon Rudnicki
Warszawa, 2016
O KSIĄŻCE
Na publikację składa się dziewiętnaście skrupulatnie wybranych przez redakcję artykułów pióra Jerzego Tomaszewskiego. O ich wyborze zdecydował subiektywny osąd redakcji oraz przekonanie jej członków o ich niezmiennej aktualności, wadze i przydatności we współczesnych badaniach nad historią Żydów w Polsce oraz w sporach historycznych. Większość tekstów dotyczy historii Polski lat 20. i 30. XX w., gdyż to właśnie ten okres cieszył się największym zainteresowaniem Jerzego Tomaszewskiego. Problematyka oscyluje wokół trzech bloków tematycznych – społeczeństwo i polityka, gospodarka oraz historiografia. Teksty pierwotnie wydane były w różnych wydawnictwach, zarówno polskich, jak i zagranicznych, w różnym okresie czasu, dlatego też na samym końcu publikacji redakcja zamieściła spis bibliograficzny prac zamieszczonych w niniejszym tomie, gdzie znaleźć można odnośniki do wydawnictw, w których ukazały się pierwotnie. Warto wspomnieć, że wśród wybranych tekstów znalazły się także dwa odnalezione w archiwum autora, które do tej pory nie były publikowane po polsku.
O AUTORZE
Jerzy Tomaszewski urodził się 8 października 1930 r. w Radomsku, jako syn Dionizego Tomaszewskiego oraz Ireny Stanisławy Podgórskiej. Niezwłocznie po ukończeniu Gimnazjum im. Księcia Józefa Poniatowskiego podjął studia ekonomiczne w Szkole Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie, gdzie w roku 1954 r. uzyskał tytuł magistra w na podstawie pracy z zakresu historii ekonomii (Kapitały obce w Banku Handlowym w Warszawie w okresie międzywojennym). W 1957 r. ożenił się z Zofią Antosiak, absolwentką Akademii Sztuk Pięknych. Rok później urodziło się ich pierwsze i jedyne dziecko – Agata.
PRZECZYTAJ WIĘCEJ->
WPŁYW NA HISTORIOGRAFIĘ
Jerzy Tomaszewski, ze względu na swoje wszechstronne wykształcenie oraz zainteresowania, przez wielu zapamiętany został nie tylko jako wybitny historyk, ale także jako jeden z ostatnich polihistorów. Początkowo jego zainteresowania skupione były wokół historii gospodarczej okresu międzywojennego. Od zagadnień tych jednak dość szybko odbiegł, koncentrując swoją uwagę na historii powszechnej, a konkretniej krajach Europu Środkowej XX wieku. Dał się poznać jako jeden z nielicznych polskich bohemistów. Koncentrował się głównie na dziejach międzywojennej i powojennej Czechosłowacji, a następnie Czechach i Słowacji oraz Bułgarii. Jego badania zaowocowały licznymi znajomościami, które utrzymywał przez całą karierę naukową. Do tematyki tej powrócił pod koniec swojego życia publikując książki dotyczące historii Czech, Słowacji oraz Bułgarii, które stanowiły podsumowanie oraz zwieńczenie jego prac badawczych w tym zakresie.
Zagadnieniem, któremu poświęcił blisko 40 lat swojego życia, i które uprawiał z niemałym powodzeniem, była problematyka mniejszości narodowych i etnicznych w II Rzeczypospolitej. Temat to zdominował całą jego aktywność naukową oraz pozanaukową. Jego pierwsze teksty dotyczyły głownie zagadnień gospodarczych, co oczywiście było zdeterminowane jego wykształceniem. W późniejszym czasie zaczął sięgać do kolejnych problemów m.in. do relacji polsko-żydowskich, antysemityzmu, procesów politycznych, społecznych oraz prawnych.
Jego zaangażowanie społeczne i działalność na rzecz mniejszości będących przedmiotem marginalizacji oraz demonizacji wielokrotnie znajdowały swoje odzwierciedlenie w pisanych tekstach. Unikał w nich uogólnień, dążył raczej do przedstawiania różnych punktów widzenia. Do takich samych działań nakłaniał także innych badaczy. Badania i działania Tomaszewskiego spowodowały, że z czasem stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych badaczy na gruncie międzynarodowym. Przez całą swoja karierę utrzymywał liczne kontakty z badaczami z całego świata zajmującymi się kwestią żydowską w Polsce w XX w. Był jednym z pionierów w tej dziedzinie, wyznaczającym kierunek dla polskich badań. Dzięki jego działaniom polskie dokonania na tej płaszczyźnie zostały rozpowszechnione poza granicami kraju, a jego prace i działania popularyzatorskie przyczyniły się do poszerzenia społecznej wiedzy o mniejszościach narodowych i stały się przyczynkiem do dyskusji o nich w Polsce.
POWRÓT DO SERII